Worden kunstenaars die met nieuwe media werken beïnvloed door traditionele kunstvormen als schilderkunst? Eigenlijk is het een overbodige vraag. Natuurlijk is er sprake van beïnvloeding, want niemand kan als een onbeschreven blad iets totaal nieuws maken. Deze lezing gaat over kunstenaars die expliciet teruggrijpen op inspiratiebronnen uit het verleden.
In 1998 bestudeerde de Amerikaanse videokunstenaar Bill Viola (1951) één van de oudste problemen in de kunst: hoe beeldden schilders vóór hem emoties af en hoe suggereerden zij beweging. Het resulteerde in een video-serie met de titel The Passions waarin Viola tweeslachtige of gemengde gevoelens probeert af te beelden. Hij gebruikt nieuwe technologie en onderzoekt de verschijningsvormen van gevoelens, door stilte, slow-motion en psychologisch aangrijpende afbeeldingen van de gezichten en lichamen van zijn modellen.
De Amerikaanse multimedia- en installatiekunstenaar Tony Oursler (1957) stapte in de jaren negentig af van het gewone monitorscherm voor zijn videokunst. Oursler wil de mechanismen van de media tonen en ons geloof erin aan het wankelen brengen. Zo vindt hij dat televisie de realiteit sterk vertekent. In antwoord daarop gebruikt hij bijvoorbeeld bloemen, poppen of reusachtige oogballen als ‘scherm’. Deze manier van werken is zijn handelsmerk geworden.
Op de Biënnale van Venetië was dit jaar weer werk te zien van de Zwitserse videokunstenaar Pipilotti Rist (1962). Zij vergelijkt haar videobeelden zelf met schilderijen; het enige verschil zit in de beweging. Vaak werkt ze laag over laag en dat deed ze in haar werk voor de Biënnale ook weer. Zo op het eerste gezicht hingen er traditionele vedute-schilderijtjes aan de wand, maar daaroverheen projecteerde ze bewegende beelden.
De Belgische kunstenaar Hans Op de Beeck (1969) maakt in opeenvolgende ‘filmsets’ verbluffend realistische voorstellingen met miniatuurmeubels en -attributen en eenvoudige huiselijke materialen zoals een dekbed of een prop aluminiumfolie. Met zijn video Staging Silence borduurt hij voort op traditionele genres in de schilderkunst, zoals stillevens en landschappen. Van 27 januari 2024 t/m 5 mei 2024 zijn objecten van zijn hand te zien in Kunsthal KAdE te Amersfoort.
In het Stedelijk Museum te Amsterdam is vanaf 16 maart 2024 de eerste grote solotentoonstelling in Nederland te zien van de Servische kunstenaar Marina Abramovic (1946). Haar videowerk wijkt enigszins af van dat van de overige videokunstenaars in deze lezing, omdat zij het medium gebruikt om haar performances vast te leggen.